Λύσεις Λατινικών 2016

Ημ/νία: 30 Μαΐου 2016 Απαντήσεις Θεμάτων Α1. Μετάφραση Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. (από το Κείμενο 20) Μετάφραση: Αφού διώχτηκε από τους δολοφόνους του Καλιγούλα, είχε αποσυρθεί σε μια θερινή κατοικία, που ονομάζεται Ερμαίο. Λίγο αργότερα, επειδή τρομοκρατήθηκε από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το πιο κοντινό λιακωτό και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρέμονταν στην πόρτα. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putētis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine». (από το Κείμενο 25) Μετάφραση: Κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στο Βουλευτήριο ένα πρώιμο σύκο από την Καρχηδόνα και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ πότε νομίζετε ότι κόπηκε αυτό το σύκο από το δέντρο». Όταν όλοι είπαν ότι ήταν φρέσκο, είπε: «Κι όμως, μάθετε ότι κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν τρεις μέρες». Auditā salutatiōne Caesar dixit: «Domi satis salutatiōnum talium audio». Tum vēnit corvo in mentem verbōrum domini sui: «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat. (από το Κείμενο 29) Μετάφραση: Όταν ο Καίσαρας άκουσε το χαιρετισμό είπε: «Στο σπίτι ακούω αρκετούς τέτοιους χαιρετισμούς». Τότε ήρθαν στο νου του κορακιού τα λόγια του κυρίου του «Κρίμα στον κόπο μου». Σε αυτά τα λόγια ο Αύγουστος γέλασε και αγόρασε το πουλί τόσο, όσο δεν είχε αγοράσει κανένα μέχρι τότε. Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 Παρατηρήσεις Β1α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: insidiatōribus : την αφαιρετική του ενικού αριθμού insidiatore cui : την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος qua caedis : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό caedium se : τη δοτική του ενικού αριθμού στο α΄ πρόσωπο mihi quodam : την ονομαστική του ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος quoddam praecocem : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος praecocia patribus : τη γενική του πληθυντικού αριθμού patrum hanc : την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος haec sui : τον ίδιο τύπο στο β΄ πρόσωπο tui nullam : τη γενική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος. nullius Β1β. proximum: να γράψετε το αρσενικό γένος στην ίδια πτώση και ίδιο αριθμό στον συγκριτικό βαθμό : propiorem και, στη συνέχεια, να σχηματίσετε το επίρρημα στους τρεις βαθμούς : (prope) – propius - proxime satis: να γράψετε το συγκριτικό βαθμό : satius Β2α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: Exclūsus το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην άλλη φωνή excludunt recesserat το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή recedamus exterritus το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής παρακειμένου στην άλλη φωνή exteruisti prorepsit το σουπίνο στην αιτιατική πτώση proreptum abdidit το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή abderetis attulit το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή afferre ostendensque τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα ostenturus (ostensurus) decerptam esse το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή decerpi dixit το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή duc venit την αφαιρετική του γερουνδίου. veniendo Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 Β2β. perdidi: να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι αναγκαίο). perdas perderes perditurus sis perdideris perdidisses Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: Caligulae: γενική αντικειμενική στο insidiatoribus cui : δοτική προσωπική κτητική στο est se : αντικείμενο στο abdidit (άμεση αυτοπάθεια) die : αφαιρετική του χρόνου στο attulit decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο) : αντικείμενο στο putetis, ειδικό απαρέμφατο ex arbore : εμπρόθετος προσδιορισμός της απομάκρυνσης στο decerptam esse recentem : κατηγορούμενο στο ficum salutatiōnum : γενική διαιρετική στο satis corvo : δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση venit in mentem quanti : γενική της αξίας στο emerat (αφηρημένη αξία) Γ1β. «Cato attulit […] ficum praecocem»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Ficus praecox a Catone allata est quodam die Γ1γ. in curiam: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η στάση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο. in curia (in+αφαιρετική), ex curia (απομάκρυνση) domi: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η κίνηση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο. domum (αιτιατική) domo (αφαιρετική) Γ1δ. «Ad haec verba Augustus risit»: να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε ευθεία ερώτηση ολικής αγνοίας με όλους τους δυνατούς τρόπους εισαγωγής. Risitne ad haec verba Augustus ? (όταν δε γνωρίζουμε την απάντηση που περιμένουμε) Num risit ad haec verba Augustus ? (όταν περιμένουμε αρνητική απάντηση) Nonne risit ad haec verba Augustus ? (όταν περιμένουμε καταφατική απάντηση) Risit ad haec verba Augustus ? (χωρίς ερωτηματικό μόριο εισαγωγής λόγω έμφασης) Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 Γ2α. vela praetenta, ficum praecocem: να μετατρέψετε τους επιθετικούς προσδιορισμούς στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις. vela praetenta : vela, quae praetenta erant ficum praecocem : ficum, quae praecox erat Γ2β. Αφού καταγράψετε, να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων που υπάρχουν στα κείμενα και να δηλώσετε τη συντακτική τους λειτουργία. cui nomen est Hermaeum: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο diaetam quando hanc ficum decerptam esse putētis ex arbore: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση ως έμμεσο αντικείμενο στο interrogo Cum omnes recentem esse dixissent: δευτερεύουσα χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο inquit quanti nullam adhuc emerat : δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο tanti Γ2γ. exclūsus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισαγόμενη με τον σύνδεσμο postquam και να αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της. postquam exclusus est: εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν και δηλώνει μόνο το χρόνο και τίποτα άλλο. exterritus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, ώστε να εκφράζεται αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής, λογικής διεργασίας. cum exterritus esset auditā: να αναγνωρίσετε τη μετοχή ως προς το είδος της, να δηλώσετε τη χρονική βαθμίδα που εκφράζει αυτή και να τη μετατρέψετε σε ισοδύναμη πρόταση με τον ιστορικό / διηγηματικό σύνδεσμο cum auditā: ιδιάζουσα αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή με υποκείμενο το salutatione. Δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν στο dixit cum Caesar salutationem audivisset

Θέματα Λατινικών 2016

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) ΚΕΙΜΕΝΑ Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. ………………………………………………………………………………………… Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putētis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine». ………………………………………………………………………………………… Auditā salutatiōne Caesar dixit: «Domi satis salutatiōnum talium audio». Tum vēnit corvo in mentem verbōrum domini sui: «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat. Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των παραπάνω κειμένων. Μονάδες 40 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β1α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: insidiatōribus : την αφαιρετική του ενικού αριθμού cui : την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος caedis : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό se : τη δοτική του ενικού αριθμού στο α ΄ πρόσωπο quodam : την ονομαστική του ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος praecocem : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος patribus : τη γενική του πληθυντικού αριθμού hanc : την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος sui : τον ίδιο τύπο στο β ΄ πρόσωπο nullam : τη γενική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος. Μονάδες 10 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ Β1β. proximum: να γράψετε το αρσενικό γένος στην ίδια πτώση και ίδιο αριθμό στον συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1) και, στη συνέχεια, να σχηματίσετε το επίρρημα στους τρεις βαθμούς (μονάδες 3). satis: να γράψετε το συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1). Μονάδες 5 Β2α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: Exclūsus : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην άλλη φωνή recesserat : το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή exterritus : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής παρακειμένου στην άλλη φωνή prorepsit : το σουπίνο στην αιτιατική πτώση abdidit : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή attulit : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή ostendensque : τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα decerptam esse : το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή dixit : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή venit : την αφαιρετική του γερουνδίου. Μονάδες 10 Β2β. perdidi: να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι αναγκαίο). Μονάδες 5 Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: Caligulae, cui, se, die, decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο), ex arbore, recentem, salutatiōnum, corvo, quanti. Μονάδες 5 Γ1β. «Cato attulit […] ficum praecocem»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 2 Γ1γ. in curiam: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η στάση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο. domi: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η κίνηση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο. Μονάδες 4 Γ1δ. «Ad haec verba Augustus risit»: να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε ευθεία ερώτηση ολικής αγνοίας με όλους τους δυνατούς τρόπους εισαγωγής. Μονάδες 4 Γ2α. vela praetenta, ficum praecocem: να μετατρέψετε τους επιθετικούς προσδιορισμούς στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις. Μονάδες 4 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ Γ2β. Αφού καταγράψετε, να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων που υπάρχουν στα κείμενα (μονάδες 2) και να δηλώσετε τη συντακτική τους λειτουργία (μονάδες 2). Μονάδες 4 Γ2γ. exclūsus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισαγόμενη με τον σύνδεσμο postquam (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της (μονάδα 1). Μονάδες 2 exterritus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, ώστε να εκφράζεται αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής, λογικής διεργασίας. Μονάδες 2 auditā: να αναγνωρίσετε τη μετοχή ως προς το είδος της (μονάδα 1), να δηλώσετε τη χρονική βαθμίδα που εκφράζει αυτή (μονάδα 1) και να τη μετατρέψετε σε ισοδύναμη πρόταση με τον ιστορικό / διηγηματικό σύνδεσμο cum (μονάδα 1). Μονάδες 3 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω- πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί μ ε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Ώρα δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

Λύσεις Ιστορίας Κατεύθυνσης 2016

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΟΜΑΓΑ ΠΡΩΣΖ ΘΔΜΑ Α1 Τν κόμμα ηοσ Γ. Θεοηόκη1 ήηαλ πην κεηξηνπαζέο από ηα άιια δύν θαη δεηνύζε λα δηνξζώζεη απηά πνπ ζεσξνύζε ιάζε ησλ Φηιειεπζέξσλ. Σπκθσλνύζε κε ηελ πάζε ζπζία αύμεζε ησλ εμνπιηζκώλ θαη δεηνύζε θνξνινγηθέο ειαθξύλζεηο γηα ηνπο κηθξνεηζνδεκαηίεο. Από ην θίλεκα ζην Γνπδί έσο ηε ζπληαγκαηηθή θξίζε ηνπ 1915, κεηαμύ ησλ αληηβεληδειηθώλ θνκκάησλ ην ζενηνθηθό θόκκα είρε ηε κεγαιύηεξε εθινγηθή βάζε, θαη έηζη απνηέιεζε ηνλ ππξήλα ησλ Αληηβεληδειηθώλ. Σην κεηαμύ, ε επαλάζηαζε είρε απνθηήζεη ηζρπξά εξείζκαηα ζε όιε ηελ Κξήηε. Οξγαλώζεθε «Προζωρινή Κσβέρνηζις ηης Κρήηης2 » ζην Θέξηζν, κε πξόεδξν ηνλ Δι. Βεληδέιν θαη ππνπξγνύο ηνπο Κ. Φνύκε θαη Κ. Μάλν. Η θπβέξλεζε πξνέβε ζηελ έθδνζε γξακκαηίσλ γηα εζσηεξηθό παηξησηηθό δάλεην 100.000 δξαρκώλ, νξγάλσζε ππεξεζίεο νηθνλνκηθώλ, ζπγθνηλσληώλ θαη δηνίθεζεο, ηύπσζε γξακκαηόζεκα θαη εμέδηδε ηελ εθεκεξίδα, «Το Θέριζο». Με βάζε ην άξζξν 11 ηεο Σύκβαζεο ηεο Λνδάλεο ηδξύζεθε ε Μικηή Επιηροπή Ανηαλλαγής3 κε έδξα ηελ Κσλζηαληηλνύπνιε. Τελ απνηεινύζαλ έληεθα κέιε (ηέζζεξηο Έιιελεο, ηέζζεξηο Τνύξθνη θαη ηξία κέιε-πνιίηεο νπδέηεξσλ θαηά ηνλ Α’ Παγθόζκην πόιεκν θξαηώλ) κε αξκνδηόηεηα ηνλ θαζνξηζκό ηνπ ηξόπνπ κεηαλάζηεπζεο ησλ πιεζπζκώλ θαη ηεο εθηίκεζεο ηεο αθίλεηεο πεξηνπζίαο ησλ αληαιιαμίκσλ. 1 Σχολικό βιβλίο σελ. 92-93. 2 Σχολικό βιβλίο σελ. 214. 3 Σχολικό βιβλίο σελ. 151. 2 ΘΔΜΑ Α2 ΣΩΣΤΟ4 ΛΑΘΟΣ5 ΛΑΘΟΣ6 ΛΑΘΟΣ7 ΣΩΣΤΟ8 ΘΔΜΑ Β19 Η επηζηξνθή ησλ πξνζθύγσλ ζηε Μηθξά Αζία μεθίλεζε ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο ηνπ 1918 κεηά ηνλ ηεξκαηηζκό ηνπ πνιέκνπ γηα ηελ Τνπξθία. Τνλ Οθηώβξην ηνπ 1918 ζπζηάζεθε ζηελ Κσλζηαληηλνύπνιε Παηξηαξρηθή Δπηηξνπή, κε ζθνπό ηελ νξγάλσζε ηνπ επαλαπαηξηζκνύ ησλ εθηνπηζκέλσλ, κε ηε βνήζεηα ηνπ Παηξηαξρείνπ θαη ηεο ειιεληθήο θπβέξλεζεο. Η παιηλλόζηεζε έγηλε ηκεκαηηθά, κε ηε κέξηκλα ηνπ Υπνπξγείνπ Πεξηζάιςεσο, θαη επηηξάπεθε αξρηθά λα επηζηξέςνπλ νη εππνξόηεξνη θαη νη πξόζθπγεο νη πξνεξρόκελνη από νξηζκέλεο κόλν πεξηνρέο ηεο Γπηηθήο Μηθξάο Αζίαο. Οη πεξηζζόηεξνη επέζηξεςαλ ζηηο εζηίεο ηνπο κεηά ηελ απόβαζε ηνπ ειιεληθνύ ζηξαηνύ ζηε Σκύξλε, ην Μάην ηνπ 1919. Μέρξη ην ηέινο ηνπ 1920 ε πιεηνλόηεηα ησλ πξνζθύγσλ είρε επηζηξέςεη ζηε Μηθξά Αζία θαη ηελ Αλαηνιηθή Θξάθε. Οη ζπλζήθεο πνπ βξήθαλ ζηελ παηξίδα ηνπο ήηαλ άζρεκεο, θαζώο πνιιά ζπίηηα, εθθιεζίεο θαη ζρνιεία είραλ κεξηθώο ή εληειώο θαηαζηξαθεί. Δπίζεο, ζε θάπνηεο πεξηνρέο, ζε ζπίηηα Διιήλσλ είραλ εγθαηαζηαζεί Μνπζνπικάλνη πξόζθπγεο από ηηο βαιθαληθέο ρώξεο. Σηα πιαίζηα ηεο Ύπαηεο Αξκνζηείαο Σκύξλεο ηδξύζεθε ε «Υπεξεζία Παιηλλνζηήζεσο θαη Πεξηζάιςεσο», ε νπνία βνεζνύζε όζνπο επέζηξεθαλ λα απνθαηαζηαζνύλ ζηα ζπίηηα ηνπο θαη ηηο αζρνιίεο ηνπο. Οη εηξεληθέο όκσο κέξεο δελ θξάηεζαλ πνιύ. Λίγνπο κήλεο αξγόηεξα, ηνλ Αύγνπζην ηνπ 1922, ζα έπαηξλαλ πάιη ην δξόκν ηεο πξνζθπγηάο. ΘΔΜΑ Β210 4 Σχολικό βιβλίο σελ. 84 5 Σχολικό βιβλίο σελ. 209 6 Σχολικό βιβλίο σελ. 220 7 Σχολικό βιβλίο σελ. 49 8 Σχολικό βιβλίο σελ. 54 9 Σχολικό βιβλίο σελ. 142-143. 10 Σχολικό βιβλίο σελ. 157. 3 Τελ αζηηθή απνθαηάζηαζε αλέιαβε πεξηζζόηεξν ην θξάηνο θαη ιηγόηεξν ε ΔΑΠ, ε νπνία πξόζθεξε νηθνλνκηθή βνήζεηα ζε πεξηνξηζκέλν αξηζκό επηρεηξήζεσλ, νηθνηερληθώλ θαη βηνηερληθώλ δξαζηεξηνηήησλ (όπσο ε ηαπεηνπξγία). Σε αληίζεζε κε ηελ αγξνηηθή απνθαηάζηαζε, ε αζηηθή πεξηιάκβαλε κόλν ζηέγαζε θαη όρη πξόλνηα γηα εύξεζε εξγαζίαο. Η αζηηθή ζηέγαζε ζπλάληεζε πεξηζζόηεξα εκπόδηα από ηελ αγξνηηθή. Ο αξηζκόο ησλ πξνζθύγσλ ήηαλ κεγάινο, ηα αληαιιάμηκα (κνπζνπικαληθά) ζπίηηα ζηηο πόιεηο ήηαλ ιίγα θαη ηα νηθηζηηθά πξνγξάκκαηα ηνπ θξάηνπο θαζπζηεξνύζαλ, ιόγσ ησλ πνιηηηθώλ αλσκαιηώλ θαη ηεο θαθήο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο θαηά ηηο δεθαεηίεο ηνπ 1920 θαη ηνπ 1930. Πξόβιεκα επίζεο απνηεινύζε ε πεξηπιάλεζε ησλ αζηώλ πξνζθύγσλ από πόιε ζε πόιε γηα έλα κεγάιν ρξνληθό δηάζηεκα. Οη πεξηζζόηεξνη πξόζθπγεο ζηηο πόιεηο ηα πξώηα ρξόληα εξγάδνληαλ πεξηζηαζηαθά, είηε θάλνληαο «κεξνθάκαηα» ζηηο νηθνδνκέο, ζε εξγνζηάζηα θαη βηνηερλίεο, είηε σο πιαλόδηνη κηθξνπσιεηέο θαη κηθξνθαηαζηεκαηάξρεο. Άιινη δνύιεςαλ σο λαπηεξγάηεο θαη εξγάηεο ζε δεκόζηα έξγα ζηηο πόιεηο ή ζηελ ύπαηζξν (αξδεπηηθά θαη απνζηξαγγηζηηθά έξγα, δηάλνημε δξόκσλ, θαηαζθεπή ή επέθηαζε ιηκαληώλ θ.ά.). ΟΜΑΓΑ ΓΔΤΣΔΡΖ ΘΔΜΑ Γ1 α) Από ην ζρνιηθό βηβιίν (ζει. 78-79) λα αμηνπνηεζεί ην απόζπαζκα: «Παξά ηελ έληνλε αληίδξαζε ηνπ βαζηιηά Γεσξγίνπ Α', ε Δζλνζπλέιεπζε επέβαιε ηελ αξρή λα πξνέξρεηαη ε θπβέξλεζε από ηελ θνηλνβνπιεπηηθή πιεηνςεθία. Απηό πνπ δελ νξίζηεθε κε ζαθήλεηα, δηόηη ζεσξήζεθε απηνλόεην, ήηαλ όηη ν βαζηιηάο όθεηιε λα δώζεη ηελ εληνιή ζρεκαηηζκνύ θπβέξλεζεο ζε βνπιεπηή ηνπ θόκκαηνο πνπ είρε ηελ εκπηζηνζύλε ηεο πιεηνςεθίαο ηεο Βνπιήο. Ο Γεώξγηνο εθκεηαιιεύηεθε απηήλ ηελ αζάθεηα, γηα λα δηνξίδεη θπβεξλήζεηο ηεο αξεζθείαο ηνπ.» Από ηα ηζηνξηθά παξαζέκαηα κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ νη εμήο πιεξνθνξίεο. Κείκελν Α΄: Η θξηηηθή ηνπ Τξηθνύπε κεηά ηελ εθινγηθή λνζεία ηεο 29 Ινπλίνπ 1874 κε ην άξζξν «Τηο πηαίεη» ζην νπνίν επηξξίπηεη ηελ επζύλε ηεο πνιηηηθήο θξίζεο ζην Βαζηιηά σο ην κνλαδηθό ππεύζπλν απηήο ηεο θαηάζηαζεο. Θεσξεί κάιηζηα όηη ππάξρεη αλάγθε απνδνθηκαζίαο ηνπ πνιηηηθνύ ζπζηήκαηνο θαζώο ηίζεηαη ην δίιεκκα «ππνηαγή ζηελ απζαηξεζία ή επαλάζηαζε» θαζώο νη πνιηηηθνί θαίλεηαη λα έρνπλ ππνθύςεη ζηελ απζαηξεζία θαη ηελ απηαξρηθόηεηα ηνπ Βαζηιηά. Κείκελν Β΄: Η παξαδνρή ηνπ Βαζηιηά ζηε δηάξθεηα ηνπ ιόγνπ ηνπ ζηε Βνπιή γηα ηε κε αξκνληθή ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηεύκαηνο κέρξη ηελ ςήθηζε ηεο Αξρήο ηεο Γεδεισκέλεο. β) Από ην ζρνιηθό βηβιίν (ζει. 78-79) λα αμηνπνηεζεί ην απόζπαζκα: «Η ςήθηζε ηεο αξρήο ηεο δεδεισκέλεο ην 1875. Η ηδέα αλήθε ζηνλ λέν ηόηε πνιηηηθό Φαξίιαν Τξηθνύπε, ν νπνίνο ππνζηήξημε δεκόζηα όηη κόλε ιύζε ζην πξόβιεκα ηεο πνιηηηθήο αζηάζεηαο ήηαλ ε ζπγθξόηεζε δύν κεγάισλ 4 θνκκάησλ εμνπζίαο, ζύκθσλα κε ην πξόηππν ηεο Αγγιίαο. Γηα λα θαηαζηεί απηό δπλαηόλ, έπξεπε ν βαζηιηάο λα αλαζέηεη ηελ εληνιή ζρεκαηηζκνύ θπβέξλεζεο κόλν ζε πνιηηηθό ν νπνίνο ζαθώο είρε ηε «δεδεισκέλε» εκπηζηνζύλε ηεο πιεηνςεθίαο ησλ βνπιεπηώλ. Απηό ζα ζηεξνύζε από ηα θόκκαηα κεηνςεθίαο ηε δπλαηόηεηα λα ζρεκαηίδνπλ θπβέξλεζε, ζα ηα σζνύζε ζε ζπλέλσζε κε ηα κεγάια θαη ζα είρε σο απνηέιεζκα ζηαζεξόηεξεο θπβεξλήζεηο πιεηνςεθίαο. Ο βαζηιηάο, ππό ηελ πίεζε ηεο αληηπνιίηεπζεο θαη ηνπ επαλαζηαηηθνύ αλαβξαζκνύ ηνπ ιανύ, πηνζέηεζε ηειηθά ηελ άπνςε ηνπ Τξηθνύπε, ε νπνία απνηειεί ηνκή ζηελ πνιηηηθή ηζηνξία ηεο ρώξαο, θαζώο νδήγεζε ζε κεηαβνιή ηνπ πνιηηηθνύ ηνπίνπ.» θαη (ζει. 80) «Τν δηάζηεκα κεηαμύ ηνπ 1875 θαη ηνπ 1880 απνηειεί κεηαβαηηθή πεξίνδν. Σηηο εθινγέο ηνπ 1875 θαη ηνπ 1879 θαλέλα θόκκα δελ θέξδηζε ηελ θνηλνβνπιεπηηθή πιεηνςεθία. Λίγα ρξόληα αξγόηεξα, ην 1884, ηα δύν κεγάια θόκκαηα, ηνπ Τξηθνύπε θαη ηνπ Γειηγηάλλε, έιεγραλ ην 92,2% ησλ εδξώλ ζην Κνηλνβνύιην. Τν θνηλνβνπιεπηηθό ζύζηεκα θαη ν δηθνκκαηηζκόο ζεκειηώζεθαλ.» Από ηα ηζηνξηθά παξαζέκαηα κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ νη εμήο πιεξνθνξίεο. Κείκελν Α΄: Η δηαηύπσζε ηεο ζέζεο από ηνλ Τξηθνύπε γηα αλάγθε ζρεκαηηζκνύ θπβεξλήζεσλ πιεηνςεθίαο θαη ηε δεκηνπξγία δηθνκκαηηθνύ ζπζηήκαηνο γεγνλόο πνπ ζα έδηλε ιύζε ζηελ πνιηηηθή θξίζε θαη ζα απνκάθξπλε θάζε πξννπηηθή εθηξνπήο ηνπ πνιηηεύκαηνο. Κείκελν Β΄: Η απνδνρή ηνπ Βαζηιηά κε ην ιόγν ηνπ ζηε Βνπιή, σο απαξαίηεην ζηνηρείν αξκνληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ πνιηηεύκαηνο, ηε δεκηνπξγία θπβεξλήζεσλ πνπ ζηεξίδνληαη ζηελ αξρή ηεο Γεδεισκέλεο εκπηζηνζύλεο ηεο πιεηνςεθίαο ησλ βνπιεπηώλ. ΘΔΜΑ Γ1 α) Για τις νομοθετικές ρσθμίσεις τοσ 1870-1871 από ην ζρνιηθό βηβιίν (ζει. 25) λα αμηνπνηεζεί ην απόζπαζκα: «Η νξηζηηθή αληηκεηώπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο έγηλε κε λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο θαηά ηελ πεξίνδν 1870-1871. Σηόρνο ησλ λνκνζεηεκάησλ ήηαλ λα εμαζθαιηζηνύλ θαηά πξνηεξαηόηεηα νη αθηήκνλεο ρσξηθνί, κε ηελ παξνρή γεο, απαξαίηεηεο γηα ηελ επηβίσζή ηνπο. Ταπηόρξνλα, ην θξάηνο πξνζπαζνύζε λα εμαζθαιίζεη, κέζα από ηε δηαδηθαζία ηεο εθπνίεζεο, ηα κεγαιύηεξα δπλαηά έζνδα, πνπ ζα έδηλαλ κηα αλάζα ζην δηαξθέο δεκνζηνλνκηθό αδηέμνδν. Οη ζηόρνη ήηαλ αληηθαηηθνί θαη ζηελ πξαγκαηηθόηεηα κόλν ν πξώηνο επηηεύρζεθε ζε ηθαλνπνηεηηθό βαζκό. Από ηα ηζηνξηθά παξαζέκαηα κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ νη εμήο πιεξνθνξίεο. Κείκελν Α΄: Οη νηθνλνκηθνί ιόγνη πνπ νδήγεζαλ ην θξάηνο ζε κηα πξνζπάζεηα αύμεζεο ησλ εζόδσλ ηνπ από ηα πνζά εμαγνξάο αιιά θαη ηηο εμαγσγέο αγξνηηθώλ πξντόλησλ πνπ ζα εληζρύζνπλ ηελ αγνξά θαη ζα ππάξμεη ηαπηόρξνλε δαλεηνδόηεζε γηα ηελ ηόλσζε ηεο αγνξάο. Η απώιεηα ηνπ 25% από ηελ παξαρώξεζε ηεο δεκόζηαο γεο γηα ην θξάηνο ζα αληηζηαζκηζηεί από 5 ηνπο θόξνπο θαη ηνπο δαζκνύο αθνύ ζα ππάξμεη κεγαιύηεξε επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηόηεηα θαη αύμεζε ηεο παξαγσγήο. Δπίζεο νη θνηλσληθνί ιόγνη πνπ επέβαιαλ ηελ αλάγθε αλαδηαλνκήο ηεο γεο ζε αθηήκνλεο θαη κηθξντδηνθηήηεο γηα ηελ απνθπγή εληάζεσλ θαη θνηλσληθώλ αλαηαξαρώλ. Δμάιινπ, ην όιν εγρείξεκα εληαζζόηαλ ζηελ πξνζπάζεηα αλάπηπμεο ηεο γεσξγίαο θαη πξνώζεζεο ηεο εθβηνκεράληζεο από ηνλ Κνπκνπλδνύξν. Για τη νομοθετική ρύθμιση τοσ 1917 από ην ζρνιηθό βηβιίν (ζει. 43-44) λα αμηνπνηεζεί ην απόζπαζκα: «Τν απνθαζηζηηθό βήκα πξνο ηελ νινθιήξσζε ηεο αγξνηηθήο κεηαξξύζκηζεο έγηλε ζηα ηαξαγκέλα ρξόληα ηνπ Α' Παγθνζκίνπ πνιέκνπ θαη ηνπ «εζληθνύ δηραζκνύ». Τν 1917 ε θπβέξλεζε ηνπ Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ ζηε Θεζζαινλίθε απνθάζηζε ηελ νινθιήξσζε ηεο κεηαξξύζκηζεο. Ο ζηόρνο ήηαλ δηπιόο: αθελόο ε ζηήξημε θαη ν πνιιαπιαζηαζκόο ησλ ειιεληθώλ ηδηνθηεζηώλ γεο ζηηο λεναπνθηεζείζεο πεξηνρέο θαη αθεηέξνπ ε απνθαηάζηαζε ησλ πξνζθύγσλ θαη ε πξόιεςε θνηλσληθώλ εληάζεσλ ζηνλ αγξνηηθό ρώξν. » Από ηα ηζηνξηθά παξαζέκαηα κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ νη εμήο πιεξνθνξίεο. Κείκελν Β΄: Σην πιαίζην κηαο εθηεηακέλεο αγξνηηθήο κεηαξξύζκηζεο, ε πξνζπάζεηα ησλ Φηιειεπζέξσλ είρε σο ζηόρν λα εληζρύζεη ην εζληθό θξόλεκα ησλ ρσξηθώλ θαη λα πξνζειθύζεη ηνπο ρξηζηηαληθνύο πιεζπζκνύο ηεο Βόξεηαο Διιάδαο κέζσ ησλ απαιινηξηώζεσλ. Δηδηθόηεξα, γηα ηνπο ρξηζηηαλνύο γαηνθηήκνλεο πξνβιεπόηαλ ε εθνύζηα παξαρώξεζε γεο θαη ε ρξεκαηνδόηεζε ησλ αθηεκόλσλ αγνξαζηώλ . Κείκελν Γ΄: Σηε Βόξεηα Διιάδα εθαξκόζηεθε ην ζύζηεκα πνπ είρε ήδε εθαξκνζηεί θαη ζην λόην κε επηηπρία ηνπιάρηζηνλ ζε πνιηηηθό επίπεδν θαη είρε σο ζηόρν ηε δεκηνπξγία κηθξντδηνθηεηώλ θαη κηθξώλ νηθνγελεηαθώλ κνλάδσλ. Τν γεγνλόο απηό έδηλε ην δηθαίσκα ζην ειιεληθό θξάηνο λα λνκηκνπνηήζεη ηηο θηήζεηο ηνπ ζηε Βόξεηα Διιάδα. β) Για τις νομοθετικές ρσθμίσεις τοσ 1870-1871 από ην ζρνιηθό βηβιίν (ζει. 25) λα αμηνπνηεζεί ην απόζπαζκα: «Σύκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο, νη δηθαηνύρνη αγξόηεο κπνξνύζαλ λα αγνξάζνπλ όζε γε ήζειαλ, κε αλώηαην όξην ηα 80 ζηξέκκαηα γηα μεξηθά εδάθε θαη ηα 40 ζηξέκκαηα γηα αξδεπόκελα. Από ην 1870 σο ην 1911 δηαλεκήζεθαλ 2.650.000 ζηξέκκαηα κε 370.000 παξαρσξεηήξηα, πξάγκα πνπ δείρλεη όηη νη θηινδνμίεο ή νη δπλαηόηεηεο ησλ αγξνηώλ γηα απόθηεζε θαιιηεξγήζηκεο έθηαζεο ήηαλ πεξηνξηζκέλεο αιιά θαη ν πνιπηεκαρηζκόο ηεο γεο ήδε κεγάινο. Πξέπεη λα επηζεκαλζεί όηη γηα ηηο πεξηνρέο πνπ ραξαθηεξίδνληαλ σο θπηείεο, ειαηόδελδξα θαη ακπέιηα, ν κέζνο όξνο έθηαζεο ησλ ηδηνθηεζηώλ ήηαλ ζαθώο κηθξόηεξνο εθείλσλ πνπ πξννξίδνληαλ γηα θαιιηέξγεηα δεκεηξηαθώλ. Δπξόθεηην όκσο γηα ζεκαληηθή δηαλνκή θαιιηεξγήζηκσλ γαηώλ, ηδηαίηεξα αλ ζπγθξηζεί κε ηα 600.000 ζηξέκκαηα εζληθώλ γαηώλ πνπ είραλ δηαλεκεζεί ηα πξνεγνύκελα ρξόληα, από ην 1833 κέρξη ην 1870. Ωζηόζν, κόλν ην 50% πεξίπνπ ηνπ αληηηίκνπ ησλ παξαρσξνύκελσλ γαηώλ πιεξώζεθε ηειηθά ζην θξάηνο από ηνπο αγνξαζηέο ηεο εζληθήο απηήο ηδηνθηεζίαο.» 6 Για τη νομοθετική ρύθμιση τοσ 1917 από ην ζρνιηθό βηβιίν (ζει. 44) λα αμηνπνηεζεί ην απόζπαζκα: «Με βάζε απηά ηα λνκνζεηήκαηα ε απαιινηξίσζε ησλ κεγάισλ αγξνηηθώλ ηδηνθηεζηώλ έγηλε δπλαηή ζηα ακέζσο κεηά ηνλ πόιεκν ρξόληα, όηαλ ε αλάγθε απνθαηάζηαζεο ησλ πξνζθύγσλ βξέζεθε ζην επίθεληξν ηνπ θξαηηθνύ ελδηαθέξνληνο. Η αλαδηαλνκή πνπ έγηλε έθηαζε ζην 85% ησλ θαιιηεξγήζηκσλ εθηάζεσλ ζηε Μαθεδνλία θαη ζην 68% ζηε Θεζζαιία. Σην ζύλνιν ηεο θαιιηεξγήζηκεο γεο ηεο ρώξαο ην πνζνζηό απηό αλήιζε ζε 40%.» Από ηα ηζηνξηθά παξαζέκαηα κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ νη εμήο πιεξνθνξίεο. Κείκελν Β΄: Η Κπβέξλεζε ηεο Θεζζαινλίθεο εμαηηίαο ησλ ελδναζηηθώλ ζπγθξνύζεσλ θαη ηνπ εζληθνύ δηραζκνύ αλαγθάζηεθε λα επηβάιεη ηελ ππνρξεσηηθή απαιινηξίσζε ηεο γεο. Κείκελν Γ΄: Η νινθιήξσζε ηεο αγξνηηθήο κεηαξξύζκηζεο ζπληειέζηεθε κεηά ην 1923 κε ηε δηαλνκή εθηάζεσλ γεο πνπ πξνεγνπκέλσο αλήθαλ ζε Τνύξθνπο θαη Βνύιγαξνπο αληαιιάμηκνπο θαη ζε κεγαινγαηνθηήκνλεο.

Θέματα Ιστορίας 2016

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ(ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)- ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ(ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη β. Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης (1905) γ. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής. Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α2 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη: α. Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα στην Ελλάδα. β. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος παραιτήθηκε από τη θέση του ως Υπουργού Δικαιοσύνης της Κρητικής Πολιτείας στις 18 Μαρτίου 1901. γ. Τον Φεβρουάριο του 1913 πραγματοποιήθηκε η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. δ. Το κόστος των Βαλκανικών πολέμων κλόνισε την εθνική οικονομία. ε. Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να αποτρέψει την κρίση του 1932 εξάντλησαν τα αποθέματα της χώρας σε χρυσό και συνάλλαγμα. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β1 Να αναφέρετε τους φορείς οργάνωσης της παλιννόστησης (μονάδες 7) και τις συνθήκες που βρήκαν οι πρόσφυγες του πρώτου διωγμού (1914-1918), όταν επέστρεψαν στις εστίες τους (μονάδες 6). Μονάδες 13 ΘΕΜΑ Β2 Ποια εμπόδια αντιμετώπισε η αστική αποκατάσταση των προσφύγων κατά τη δεκαετία του 1920; Μονάδες 12 ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Γ1 Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφερθείτε: ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ α. στην ασάφεια του ελληνικού συντάγματος του 1864, ως προς την ανάθεση της εντολής για σχηματισμό κυβέρνησης, και στο πρόβλημα που αυτή προκαλούσε (μονάδες 8) β. στη ρύθμιση με την οποία επιχειρήθηκε η επίλυση του προβλήματος (μονάδες 10) και στις συνέπειές της στο κοινοβουλευτικό σύστημα (μονάδες 7). Μονάδες 25 ΚΕΙΜΕΝΟ Α Λίγες μέρες μετά το όργιο της εκλογικής νοθείας, στις 29 Ιουνίου 1874, τυπώνεται στην εφημερίδα Καιροί το πολιτικό Κατηγορώ του Χαρίλαου Τρικούπη, υπό τον οικείο πλέον τίτλο «Τις πταίει;». […] [Σύμφωνα με τον Τρικούπη] αποκλειστικός υπεύθυνος της παρατεταμένης πολιτικής κρίσης που μαστίζει τον τόπο είναι ο θρόνος, «το στοιχείον εις το οποίον διά της διαστροφής των συνταγματικών ημών θεσμών συνεκεντρώθη ολόκληρος η εξουσία». Ο Τρικούπης αποδοκιμάζει οποιαδήποτε άλλη εκδοχή, που θα επέρριπτε ευθύνες στο λαό ή στα πολιτικά κόμματα: για το Μεσολογγίτη πολιτικό, το μεν έθνος βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα «της υποταγής εις την αυθαιρεσίαν ή της επαναστάσεως», οι δε πολιτικοί είναι ανίκανοι να αντικρούσουν τον απόλυτα μοναρχικό τρόπο διακυβέρνησης που έχει επιλέξει το στέμμα, εκτός από αυτούς που συνηγορούν και υποθάλπουν τη βασιλική αυταρχικότητα. Η αιχμηρή πολιτική θέση του Τρικούπη ολοκληρώνεται με το εξής συμπέρασμα: ο σχηματισμός κυβερνήσεων πλειοψηφίας και η διαμόρφωση δικομματικού συστήματος είναι η μόνη θεραπεία της νόσου, αυτή που απομακρύνει το έθνος από την επαναστατική, λανθασμένη και ριψοκίνδυνη, κατά την άποψή του, προοπτική. Ν. Μαρωνίτη, «Η εποχή του Γεωργίου Α ΄. Πολιτική ανανέωση και αλυτρωτισμός», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τ.5, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2003, σ. 14. ΚΕΙΜΕΝΟ Β Όπως πλήρης υπήρξεν ο προς τα δικαιώματα του λαού περί την εκλογήν των βουλευτών σεβασμός της κυβερνήσεώς μου, ούτως ενδελεχής θέλει είσθαι η παρ’ εμού αναγνώρισις των από του γράμματος και του πνεύματος του συντάγματος στηριζομένων προνομιών των εκλεκτών του Έθνους. Αι προνομίαι αύται της Βουλής ανταποκρίνονται προς καθήκοντα επιβαλλόμενα εις αυτήν. Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων παρ’ εμού εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειονοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους, απεκδέχομαι* ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος τούτου, ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του πολιτεύματος. *απεκδέχομαι: προσδοκώ. Βασιλικός λόγος στη Βουλή, 11 Αυγούστου 1875, στο Βιβλίο μαθητή Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας, Γ’ Τάξη Γενικού Λυκείου, Αθήνα, ΙΤΥΕ «Διόφαντος», 2015, σ. 79. ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ ΘΕΜΑ Δ1 Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα που σας δίνονται, να αναφερθείτε στις νομοθετικές ρυθμίσεις του 1870-1871 και του 1917 για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος στην Ελλάδα, και ειδικότερα: α. στους στόχους και το περιεχόμενο των ρυθμίσεων (μονάδες 15) β. στην υλοποίησή τους (μονάδες 10). Μονάδες 25 ΚΕΙΜΕΝΟ Α Οι λόγοι που ωθούν την κυβέρνηση Κουμουνδούρου στη σημαντική αυτή θεσμική μεταβολή είναι πολλαπλοί. α) Λόγοι οικονομικοί: Με την αγροτική μεταρρύθμιση του 1871 το κράτος επιχειρεί να επαυξήσει τα δικά του έσοδα από τα ποσά της εξαγοράς, όπως και των τραπεζών και των εμπορικών ομάδων, καθώς έρχεται να ενισχύσει τις φυτείες και το μικρό ή μεσαίο οικογενειακό κλήρο. Με την επέκταση των εξαγωγών του αγροτικού προϊόντος των φυτειών, οι εμπορικές ομάδες θα δουν μια ταχεία ανάπτυξή τους, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχυθεί ο ρόλος τους στη δανειοδότηση των τρεχουσών αναγκών των νέων τώρα μικροπαραγωγών. Με την παραχώρηση της δημόσιας γης, το κράτος θα στερηθεί το 25% της ακαθάριστης παραγωγής, αλλά θα αποκτήσει νέες πηγές εσόδων, τους φόρους και τους δασμούς, που θα επιβληθούν στο αυξημένο τώρα αγροτικό προϊόν των φυτειών, καθώς θα έχουμε μια επέκταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και αύξηση της παραγωγής. β) Λόγοι κοινωνικοί: Αν και δεν υπάρχει κάποιο συγκροτημένο κίνημα ακτημόνων, οι καταπατήσεις των εθνικών και εκκλησιαστικών γαιών εκ μέρους μη κληρούχων ή μικροϊδιοκτητών σε διάφορες περιοχές της χώρας, ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο, που δημιουργούν εστίες εντάσεων, συνηγορούν για την προικοδότηση αυτών των κοινωνικών ομάδων με «λαχίδια»* εθνικής γης. […] Το όλο εγχείρημα μπορούμε να το δούμε ως ένα μέρος της όλης προσπάθειας του Α. Κουμουνδούρου, που αγκαλιάζει την περίοδο 1860- 1880 και αποσκοπεί με την ανάπτυξη της γεωργίας […] στην προώθηση της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα. * λαχίδια: τεμάχια γης . Θ. Καλαφάτης, «Η αγροτική οικονομία. Όψεις της αγροτικής ανάπτυξης», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τ.5, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2003, σ. 72. ΚΕΙΜΕΝΟ Β Πρόθεση των Φιλελευθέρων ήταν να ενισχύσουν το εθνικό φρόνημα των χωρικών, βασικής πηγής οπλιτών για τους επερχόμενους πολέμους, αλλά και να ενισχύσουν την έλξη που ασκούσε το ελληνικό εθνικό πρόγραμμα μεταξύ των ποικίλων χριστιανικών πληθυσμών της Βόρειας Ελλάδας. Η ρητή υπόσχεση μιας εκτεταμένης αγροτικής μεταρρύθμισης εντάσσεται στην πολιτική αυτή, η οποία είχε άμεσα θετικά αποτελέσματα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Αρχικά, η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών (ειδικώς ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ∆ΕΣ βεβαίως των χριστιανών γαιοκτημόνων) προβλεπόταν να γίνει εκουσίως, με διάφορα προγράμματα χρηματοδότησης των ακτημόνων αγοραστών και με αργούς ρυθμούς. Η όξυνση, όμως, των ενδοαστικών συγκρούσεων και ο Διχασμός του πολιτικού κόσμου έσπρωξε την Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης να υιοθετήσει ένα πιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα υποχρεωτικής απαλλοτρίωσης. Σ. Δ. Πετμεζάς, «Αγροτική oικονομία. Tα όρια του μοντέλου αγροτικής ανάπτυξης του 19ου αιώνα», στο Χ. Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα. Όψεις πολιτικής και οικονομικής ιστορίας 1900-1940, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2009, σ. 219. ΚΕΙΜΕΝΟ Γ Η λύση που επελέγη ήταν η αναπαραγωγή, στη Βόρειο Ελλάδα, του νοτιοελλαδικού κοινωνικού προτύπου, το οποίο στηριζόταν στη μικρή ιδιοκτησία και την οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση. Το πρότυπο αυτό είχε αποδειχτεί αρκετά επιτυχημένο, αν όχι από οικονομική οπωσδήποτε από πολιτική άποψη, καθώς είχε συμβάλει [...] στη σταθεροποίηση της κρατικής εξουσίας και του πολιτεύματος. Η διανομή γης ήταν το κυριότερο όπλο που διέθετε το ελληνικό κράτος προκειμένου να νομιμοποιήσει την κυριαρχία του στη Βόρειο Ελλάδα. […] Η αγροτική μεταρρύθμιση άρχισε τελικά να υλοποιείται από το 1923 και ύστερα […]. Η γη που διένειμε τότε το κράτος ανήκε προηγουμένως κυρίως σε Τούρκους και Βουλγάρους που είχαν αποχωρήσει, στο πλαίσιο της ανταλλαγής των πληθυσμών, αλλά και σε έλληνες μεγαλογαιοκτήμονες. Α. Φραγκιάδης, Ελληνική οικονομία 19ος – 20ός αιώνας. Από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση της Ευρώπης, Αθήνα, Νεφέλη 2007, σσ. 130-131. ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω- πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ 

Απαντήσεις Αρχαίων Ελληνικών 2016

Με ανάλογο τρόπο (γίνονται) και οι οικοδόμοι και όλοι οι υπόλοιποι· χτίζοντας, δηλαδή, σωστά θα γίνουν καλοί οικοδόμοι, χτίζοντας όμως λάθος, κακοί. Γιατί, αν (τα πράγματα) δεν ήταν έτσι, καθόλου δε θα χρειαζόταν ο άνθρωπος που θα δίδασκε, αλλά όλοι θα ήταν εκ γενετής καλοί ή κακοί (ή θα γεννιούνταν). Το ίδιο, λοιπόν, συμβαίνει και με τις αρετές · γιατί κάνοντας όσα συμβαίνουν στη συναλλαγή μας με τους άλλους ανθρώπους άλλοι γινόμαστε δίκαιοι και άλλοι άδικοι, και παράλληλα κάνοντας όσα έχουν μέσα τους το στοιχείο του φόβου και αποκτώντας σιγά σιγά τη συνήθεια να αισθανόμαστε φόβο ή θάρρος άλλοι γινόμαστε ανδρείοι και άλλοι δειλοί. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τις επιθυμίες και με την οργή · άλλοι δηλαδή γίνονται σώφρονες και πράοι και άλλοι ακόλαστοι και οξύθυμοι, οι πρώτοι με το να συμπεριφέρονται με αυτόν το συγκεκριμένο τρόπο στις περιστάσεις αυτές και οι δεύτεροι με τον αντίθετο. Και μ’ ένα λόγο, λοιπόν, από την επανάληψη όμοιων ενεργειών διαμορφώνονται τα μόνιμα στοιχεία του χαρακτήρα μας. Γι’ αυτό πρέπει να προσδίδουμε μια ορισμένη ποιότητα στις ενέργειές μας · γιατί τα μόνιμα στοιχεία του χαρακτήρα μας είναι αντίστοιχα προς τις διαφορές των ενεργειών αυτών μεταξύ τους. Β1. «καί διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας, ἀγαθή φαύλης» Ο Αριστοτέλης στην προσπάθειά του να αποδείξει το ρόλο του νομοθέτη στην ηθικοποίηση του πολίτη, οδηγείται αβίαστα στη διάκριση ανάμεσα στα ορθά πολιτεύματα Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 και τις παρεκβάσεις τους, δηλαδή τις εκτροπές από αυτά , όπως φαίνεται και στις ενότητες από τα Πολιτικά. Εδώ, όμως, δεν αναφέρεται σ΄ αυτό, επειδή ο νομοθέτης επιδιώκει σε κάθε περίπτωση το καλό των πολιτών· απλώς μπορεί να μην έχει πάντοτε επιτυχία στο στόχο του αυτόν. Παρόμοια, σε άλλο χωρίο των Ηθικών Νικομαχείων, ο Αριστοτέλης κάνει λόγο για νόμο που είναι κείμενος ὀρθῶς και έχει επιτυχία, και για νόμο ἀπεσχεδιασμένον (δηλαδή προχειροφτιαγμένο), που δεν έχει επιτυχία. Με βάση την ενότητα, όλα τα πολιτεύματα, θεωρητικά τουλάχιστον, μπορούν να θεωρηθούν καλά, με δεδομένη την αγαθή προαίρεση των νομοθετών. Η διαφορά τους έγκειται στο βαθμό της βοήθειας που παρέχει το κάθε πολίτευμα στον πολίτη, ώστε αυτός να ασκηθεί στα θέματα της πολιτικής αρετής και να γίνει ή όχι κάτοχός της. Η επιτυχία ή η αποτυχία των νόμων να καθοδηγήσουν τους πολίτες μέσω του εθισμού στην αρετή έχει συνολική επίπτωση στην ποιότητα του πολιτεύματος. Η ειδοποιός αυτή διαφορά καθιστά τα πολιτεύματα «αγαθά» ή «φαύλα» (φαύλης: λιγότερο καλής, κατώτερης κι όχι κακής). Στην ουσία, λοιπόν, πρόκειται για διαφορά ως προς το βαθμό τελειότητας, γιατί και με το λιγότερο τέλειο πολίτευμα δεν περνάμε στην περιοχή του κακού· απλώς εκεί το έργο επιτελείται με λιγότερη επιτυχία. Μέσα από τη διάκριση των πολιτευμάτων σε φαύλα και μη, ουσιαστικά δηλώνει τη σημασία και της ποιότητας των ενεργειών για την απόκτηση της ηθικής αρετής. Άρα, η επανάληψη ίδιων ενεργειών (ποσότητα) δεν αρκεί, απαιτείται και ποιότητα, η οποία εξασφαλίζεται από την ορθή παιδεία και το νόμο. «καί διά τῶν αὐτῶν καί γίνεται πᾶσα ἀρετή καί φθείρεται» Οι έννοιες «γένεσις» – «φθορά» αποτελούν θεμελιώδες αντιθετικό ζεύγος ήδη από τις απαρχές της φιλοσοφικής σκέψης (κι ένα έργο του Αριστοτέλη έχει τον τίτλο Περί γενέσεως καί φθορᾶς). Δυο έννοιες προερχόμενες από τη θεωρία του για τη φύση μεταφέρονται και στο χώρο της ηθικής, για να δείξει ότι κάθε αρετή γεννιέται ή αποκτάται αλλά και καταστρέφεται με τα ίδια μέσα (διά τῶν αὐτῶν) και για τους ίδιους λόγους (ἐκ τῶν αὐτῶν). Ο τρόπος γενέσεως της αρετής, και κατ’ επέκταση της αγαθής πολιτείας, είναι το έθος, η επανάληψη ίδιων πράξεων. Οι λόγοι, όμως, εξαιτίας των οποίων οδηγούμαστε ή όχι στην αρετή σχετίζονται με την ποιότητα του εθισμού ( εὖ - κακῶς ), με τη σωστή κρίση και με τη συνειδητή επιλογή των κατάλληλων πράξεων. Στόχος , λοιπόν, του Αριστοτέλη είναι να αποδείξει ότι η ηθική αρετή είναι επίκτητη, αλλά κυρίως ότι τα κριτήρια που μας οδηγούν στη γένεση ή στην καταστροφή της αρετής, άρα και στην αγαθή ή φαύλη πολιτεία, είναι όχι Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 μόνο ποσοτικά αλλά και ποιοτικά. Η απόκτηση ηθικής αρετής , λοιπόν, είναι συνυφασμένη και με την παιδεία πέρα από τον εθισμό και την άσκηση. Προς επίρρωση της θέσης του, αναφέρει παραδείγματα από τον χώρο των τεχνών. Πιο συγκεκριμένα, ο καλός κιθαριστής ή οικοδόμος, είναι το αποτέλεσμα σωστής εξάσκησης (εὖ), ενώ ο κακός είναι το αποτέλεσμα λανθασμένης εξάσκησης (κακῶς). «ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται» Η αρετή είναι έξη, παγιωμένη δηλαδή συνήθεια που οδηγεί στη διαμόρφωση ενός μόνιμου στοιχείου του χαρακτήρα μας. Οι έξεις είναι μόνιμες και δύσκολα αναστρέψιμες, ώστε να μοιάζουν με τα χαρακτηριστικά των φυσικών ιδιοτήτων. Συνίστανται σε παγιωμένους και μόνιμους τρόπους συμπεριφοράς, οι οποίες εκφράζονται με αυθόρμητο, αβίαστο, εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο σαν να πρόκειται για φυσικές ιδιότητες. Οι έξεις είναι το αποτέλεσμα όμοιων ενεργειών, δηλαδή έθους, αποκτώντας, έτσι, ηθικό περιεχόμενο. Οι έξεις μόνο όταν έχουν σχηματιστεί σωστά μας οδηγούν στο να κάνουμε αυτό που έχουμε μάθει ,ευχάριστα, με ευκολία, σχεδόν χωρίς προσπάθεια. Όπως διαβάζουμε αλλού στα Ηθικά Νικομάχεια, συμβαίνει και το αντίστροφο : οι έξεις γίνονται η πηγή των αντίστοιχων ενεργειών και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Ας πάρουμε για παράδειγμα την ανδρεία: συνηθίζοντας να περιφρονούμε τους κινδύνους γινόμαστε ανδρείοι και, αφού γίνουμε ανδρείοι, μπορούμε να αντιμετωπίζουμε ακόμη καλύτερα αυτά που προκαλούν φόβο. Οι έξεις, λοιπόν, είναι η ευρύτερη κατηγορία (γένος), διότι οι αριστοτελικές έξεις μπορεί να είναι και αξιόλογες και ανάξιες λόγου. Η λέξη σχηματίστηκε από το δασυνόμενο θέμα του ρήματος ἔχω και την παραγωγική κατάληξη –σις που δηλώνει την ενέργεια του υποκειμένου και είναι ομόρριζη με τη λέξη «σχήμα» για να δηλωθεί ότι ο χαρακτήρας μέσω των έξεων, λαμβάνει ένα σχήμα, μία μόνιμη μορφή. Με το παραπάνω δηλώνεται τόσο ότι οι ηθικές αρετές δεν είναι έμφυτες, όσο και ότι είναι δύσκολα αναστρέψιμος ο χαρακτήρας του ατόμου. Β2. α) Ο Αριστοτέλης στο απόσπασμα αυτό μεταβαίνει με αναλογική μέθοδο από τις τέχνες του κιθαριστή και του οικοδόμου αποκλειστικά στις ηθικές αρετές. Η επαναφορά του στις ηθικές αρετές επιτυγχάνεται τόσο με το τροπικό επίρρημα «οὕτω», το συμπερασματικό «δή» και τον προσθετικό «καί», όσο και με την επανάληψη του ρήματος «ἔχει». Θέλει να αποδείξει λοιπόν, ότι η διαδικασία απόκτησης των ηθικών αρετών είναι ίδια με αυτή των τεχνών, αφού Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 και οι δύο είναι επίκτητες ιδιότητες και ότι ο εθισμός οδηγεί στη διαμόρφωσή τους, ενώ η ποιότητα των ενεργειών καθορίζει και την ποιότητα της έξεως που θα αποκτηθεί. β) Ο Αριστοτέλης ως εμπειρικός φιλόσοφος τεκμηριώνει τη θέση του ότι η ποιότητα των ενεργειών καθορίζει και την ποιότητα των έξεων με τη χρήση τεσσάρων παραδειγμάτων ηθικών αρετών από το χώρο της καθημερινής εμπειρίας. Χρησιμοποιώντας τρία παλιά παραδείγματα ηθικών αρετών, δηλαδή τη δικαιοσύνη, τη σωφροσύνη και την ανδρεία, και ένα καινούριο, την πραότητα, δεν προσδιορίζει μόνο τη σχέση πράξης και αρετής αλλά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται αυτές οι αρετές και τη διπλή πιθανότητα τελικής κατάληξης, ώστε μέσα από την παρουσίαση και του αντίθετου πιθανού αποτελέσματος να αναδειχθεί η σχέση ποιότητας ηθικής πράξης και ηθικής αρετής. Αναλυτικότερα, αρχικά αναφέρει ότι άλλοι γίνονται δίκαιοι από την επανάληψη δίκαιων πράξεων και άλλοι άδικοι επαναλαμβάνοντας άδικες πράξεις. Η απόκτηση της δικαιοσύνης και της αδικίας διερευνώνται στο πλαίσιο των κοινωνικών σχέσεων, στην καθημερινότητα και στον τρόπο ζωής του ατόμου. Η επιλογή μετά ορθού λόγου πράξεων δικαιοσύνης ή αδικίας θα οδηγήσει στη διαμόρφωση των αντίστοιχων αρετών. Στόχος του Αριστοτέλη είναι να τονίσει και την κοινωνική διάσταση των ηθικών αρετών πέρα από την πολιτική τους διάσταση. Στη συνέχεια , το δεύτερο παράδειγμα αφορά στις ιδιότητες της ανδρείας και της δειλίας, οι οποίες αναπτύσσονται μέσα από καταστάσεις που εμπεριέχουν το στοιχείο του φόβου και του κινδύνου. Μέσω χιαστού σχήματος θεωρεί τη δειλία ως αποτέλεσμα εκδήλωσης φόβου απέναντι στις ριψοκίνδυνες καταστάσεις, ενώ την ανδρεία ως το αποτέλεσμα εκδήλωσης θάρρους. Η μετοχή «πράττοντες» δηλώνει την πράξη που επιλέγεται, η μετοχή «εθιζόμενοι» την επανάληψη της πράξης και το ρήμα «γινόμεθα» την παγίωση της αντίστοιχης αρετής. Τέλος, τα παραδείγματα της σωφροσύνης-ακολασίας και της πραότητας-οργιλότητας παρουσιάζονται μαζί και κατ’ αναλογία (ὁμοίως) με τα δύο παραπάνω παραδείγματα. Πιο συγκεκριμένα, η σωφροσύνη-ακολασία είναι συμπεριφορές που προκύπτουν από τη στάση του ατόμου απέναντι στις επιθυμίες . Η επαναλαμβανόμενη αποχή από τις σωματικές ηδονές οδηγεί στη σωφροσύνη, ενώ η υποχωρητικότητα και η αδυναμία χαλιναγώγησης των επιθυμιών στην ακολασία. Το ίδιο και η πραότητα- οργιλότητα αναπτύσσονται, όταν το άτομο καλείται να αντιμετωπίσει καταστάσεις ικανές να προκαλέσουν οργή και συναισθηματική έκρηξη. Ο έλεγχος της οργής μέσω της λογικής οδηγεί στην πραότητα, ενώ η αδυναμία ελέγχου αυτής στην οργιλότητα. Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 Δύο, λοιπόν, είναι οι τρόποι με τους οποίους συμπεριφερόμαστε στον καθένα από τους διάφορους τομείς της καθημερινής ζωής, όπως στις σχέσεις μεταξύ μας, σε όσα έχουν το στοιχείο του φόβου, στις επιθυμίες, στις οργές. Με τον ένα τρόπο αποκτούμε αρετές (γινόμαστε δίκαιοι, ανδρείοι, σώφρονες, πράοι...), με τον άλλον όμως αποκτούμε τις αντίστοιχες κακίες (γινόμαστε άδικοι, δειλοί, ακόλαστοι, οργίλοι...). Αυτή η διάκριση της στάσης σε δύο τρόπους εκφράζεται στο κείμενο χαρακτηριστικά με τα πολλά αντιθετικά ζεύγη (μέν-δέ), με τη διπλή χρήση του επιρρήματος οὑτωσί, και με τη χρήση της επαναληπτικής αντωνυμίας αὐτοῖς . Όλα, λοιπόν, τα παραπάνω οδηγούν με αναλογική μέθοδο στο συμπέρασμα ότι όχι μόνο οι αρετές, αλλά γενικά όλα τα μόνιμα στοιχεία του χαρακτήρα μας διαμορφώνονται με όμοιους τρόπους συμπεριφοράς· γι' αυτό πρέπει να δίνουμε μια συγκεκριμένη ποιότητα στη συμπεριφορά μας, ώστε να μπορούμε να αποκτούμε την ηθική αρετή. Επομένως, οι ηθικές πράξεις επιδρούν στην ανθρώπινη προσωπικότητα και την ηθικοποιούν. Β3. Η απάντηση βρίσκεται στη σελίδα 128 του σχολικού βιβλίου : « Ένας τέτοιος λόγιος…η ψυχοσύνθεση του Πλάτωνα).» Β4. γηγενής : γινόμενον, γίνεται, γίνονται, ἐγίνοντο, γινόμεθα ἐσθλός : ἐστίν, ἔσονται μισαλλοδοξία : συναλλάγμασι δέος : δεινοῖς, δειλοί στρεβλός : ἀναστρέφεσθαι Γ. Αδίδακτο κείμενο Γ1. Μετάφραση Μου φαίνεσαι, είπα εγώ, ότι αναφέρεις ικανοποιητική απόδειξη, ότι πράγματι δηλαδή δεν είναι η τέχνη των ρητόρων αυτή, την οποία κάποιος, αν (ή όταν) αποκτήσει, μπορεί να γίνει ευτυχισμένος. Κι όμως, εγώ είχα την εντύπωση ότι κάπου εδώ θα φανερωθεί η επιστήμη, την οποία ήδη από παλιά αναζητούμε. Και πράγματι, οι ίδιοι οι άνδρες οι ρήτορες, όταν τους συναναστρέφομαι, Κλεινία, μου δίνουν την Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 εντύπωση ότι είναι πάρα πολύ σοφοί και η τέχνη τους κάπως θεϊκή και υψηλή. Κι όμως, (εν. αυτό) δεν είναι καθόλου άξιο θαυμασμού . γιατί (εν. η τέχνη των ρητόρων) είναι τμήμα της τέχνης των μάγων και σ’ ένα μικρό βαθμό είναι υποδεέστερη εκείνης. Πράγματι, η τέχνη των μάγων γοητεύει (είναι σαγήνη) και τις οχιές και τις δηλητηριώδεις αράχνες και τους σκορπιούς και τα άλλα άγρια ζώα και τις αρρώστιες, αντίθετα η άλλη (εν. η τέχνη των ρητόρων) τυχαία γοητεύει και παρηγορεί και τους δικαστές και αυτούς που συμμετέχουν στην εκκλησία του δήμου και τα άλλα πλήθη … Γ2. ἔφην : φάτε κτησάμενος : ἐκτῶ τις : τινῶν εὐδαίμων : εὔδαιμον ᾤμην : ᾠήθη φανήσεσθαι : πεφάνθω πάλαι : παλαίτερον κήλησις : κήλησι τυγχάνει : τύχοιεν οὖσα : ἐσομέναις Γ3.α. μοι : δοτική προσωπική κρίνοντος προσώπου στο ¨δοκεῖς¨ (ρήμα δοξαστικό) εὐδαίμων : απλό κατηγορούμενο που αναφέρεται στο υποκείμενο ¨τις¨ μέσω του συνδετικού ρήματος ¨ἄν εἴη¨. ἥν : αντικείμενο στο ρήμα ¨ζητοῦμεν¨ ἐκείνης : γενική συγκριτική ως ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός στο συγκριτικό ¨ὑποδεεστέρα¨ οὖσα : κατηγορηματική μετοχή που αναφέρεται στο εννοούμενο υποκείμενο ¨ἡ δέ¨ και συμπληρώνει την έννοια του ρήματος ¨τυγχάνει¨ Μεθοδικό Φροντιστήριο www.methodiko.net Βουλιαγμένης & Κύπρου 2, Αργυρούπολη, Τηλ: 210 99 40 999 Δ. Γούναρη 201, Γλυφάδα, Τηλ: 210 96 36 300 Γ3.β. «κτησάμενος»: Είδος μετοχής: επιρρηματική υποθετική (ή χρονικοϋποθετική ) μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος ¨τις¨ που λειτουργεί συντακτικά ως επιρρηματικός προσδιορισμός της προϋπόθεσης (ή του χρόνου και της προϋπόθεσης) στο ρήμα ¨ἄν εἴη¨. Ανάλυση: εἰ κτήσαιτο (ή ὅτε κτήσαιτο) Δικαιολόγηση: Η μετοχή αναλύεται σε δευτερεύουσα υποθετική (ή χρονικοϋποθετική) πρόταση που εκφέρεται με εἰ + απλή ευκτική( ή ὅτε + απλή ευκτική), επειδή σε συνδυασμό με την απόδοση:¨ἄν είη¨ (δυνητική ευκτική) εντοπίζεται λανθάνων και συνεπτυγμένος υποθετικός λόγος που δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος. Αναλυτικά ο υποθετικός λόγος: Υπόθεση : κτησάμενος (ανάλυση: εἰ/ὅτε κτήσαιτο) Απόδοση : ἄν εἴη (δυνητική ευκτική) Είδος : Απλή σκέψη του λέγοντος Μορφή : απλός, εξαρτημένος, ευθύς, λανθάνων και συνεπτυγμένος 

Θέματα Αρχαίων Ελληνικών 2016

Σχόλιο :  Ευκολότερα θέματα από τα περσινά. Τα ετυμολογικά συγγενή δυσκόλεψαν ιδιαίτερα. Το εσθλός είναι ετυμολογικά αγνώστου προελεύσεως . Όσο για το γνωστό και τις ερμηνευτικές ερωτήσεις δεν υπάρχουν συγκεκριμένες δυσκολίες . Το μόνο ζητούμενο είναι , αν η επιτροπή γνωρίζει , ότι υπάρχουν και άλλες αξιόλογες ενότητες στο σχολικό βιβλίο από αυτές που ζητούνται κάθε χρόνο ( βλ. Αριστοτέλης και Ηθικά Νικομάχεια από το 2000-2016 ). Οι κατοικούντες εν Ιερουσαλήμ γνωρίζουν καλά...

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) Διδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Ἠθικά Νικομάχεια (Β 1, 5-8) Μαρτυρεῖ δὲ καὶ τὸ γινόμενον ἐν ταῖς πόλεσιν· οἱ γὰρ νομοθέται τοὺς πολίτας ἐθίζοντες ποιοῦσιν ἀγαθούς, καὶ τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου τοῦτ’ ἐστίν, ὅσοι δὲ μὴ εὖ αὐτὸ ποιοῦσιν ἁμαρτάνουσιν, καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης. Ἔτι ἐκ τῶν αὐτῶν καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται, ὁμοίως δὲ καὶ τέχνη· ἐκ γὰρ τοῦ κιθαρίζειν καὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ κακοὶ γίνονται κιθαρισταί. Ἀνάλογον δὲ καὶ οἰκοδόμοι καὶ οἱ λοιποὶ πάντες· ἐκ μὲν γὰρ τοῦ εὖ οἰκοδομεῖν ἀγαθοὶ οἰκοδόμοι ἔσονται, ἐκ δὲ τοῦ κακῶς κακοί. Εἰ γὰρ μὴ οὕτως εἶχεν, οὐδὲν ἂν ἔδει τοῦ διδάξοντος, ἀλλὰ πάντες ἂν ἐγίνοντο ἀγαθοὶ ἢ κακοί. Οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ τῶν ἀρετῶν ἔχει· πράττοντες γὰρ τὰ ἐν τοῖς συναλλάγμασι τοῖς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους γινόμεθα οἳ μὲν δίκαιοι οἳ δὲ ἄδικοι, πράττοντες δὲ τὰ ἐν τοῖς δεινοῖς καὶ ἐθιζόμενοι φοβεῖσθαι ἢ θαρρεῖν οἳ μὲν ἀνδρεῖοι οἳ δὲ δειλοί. Ὁμοίως δὲ καὶ τὰ περὶ τὰς ἐπιθυμίας ἔχει καὶ τὰ περὶ τὰς ὀργάς· οἳ μὲν γὰρ σώφρονες καὶ πρᾶοι γίνονται, οἳ δ’ ἀκόλαστοι καὶ ὀργίλοι, οἳ μὲν ἐκ τοῦ οὑτωσὶ ἐν αὐτοῖς ἀναστρέφεσθαι, οἳ δὲ ἐκ τοῦ οὑτωσί. Καὶ ἑνὶ δὴ λόγῳ ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται. Διὸ δεῖ τὰς ἐνεργείας ποιὰς ἀποδιδόναι· κατὰ γὰρ τὰς τούτων διαφορὰς ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις. Οὐ μικρὸν οὖν διαφέρει τὸ οὕτως ἢ ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ οὕτως εὐθὺς ἐκ νέων ἐθίζεσθαι, ἀλλὰ πάμπολυ, μᾶλλον δὲ τὸ πᾶν. Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ἀνάλογον. . . ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις». Μονάδες 10 Β1. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των υπογραμμισμένων λέξεων ή φράσεων στις παρακάτω προτάσεις: «καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης» «καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται» «ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται». Μονάδες 15 Β2. «Οὕτω δὴ . . . οὑτωσί»: Στηριζόμενοι σε αναφορές του αποσπάσματος αυτού να παρουσιάσετε α) τη συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο Αριστοτέλης (μονάδες 3) και β) τον τρόπο τεκμηρίωσης της άποψής του (μονάδες 12). Μονάδες 15 Β3. Ποια επίδραση άσκησε ο Εύδοξος από την Κνίδο στον νεαρό Αριστοτέλη; Μονάδες 10 Β4. Να βρείτε στο παραπάνω διδαγμένο κείμενο μια ετυμολογικά συγγενή λέξη, απλή ή σύνθετη, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: γηγενής, ἐσθλός, μισαλλοδοξία, δέος, στρεβλός. Μονάδες 10 Αδίδακτο κείμενο Πλάτωνος Εὐθύδημος 289d8-290a4 Στο κείμενο που ακολουθεί εξετάζεται η σχέση της τέχνης των ρητόρων και των μάγων Ἱκανόν μοι δοκεῖς, ἔφην ἐγώ, τεκμήριον λέγειν, ὅτι οὐχ αὕτη ἐστὶν ἡ τῶν λογοποιῶν τέχνη, ἣν ἂν κτησάμενός τις εὐδαίμων εἴη. καίτοι ἐγὼ ᾤμην ἐνταῦθά που φανήσεσθαι τὴν ἐπιστήμην ἣν δὴ πάλαι ζητοῦμεν. καὶ γάρ μοι οἵ τε ἄνδρες ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ αὐτοὶ οἱ λογοποιοί, ὅταν συγγένωμαι αὐτοῖς, ὑπέρσοφοι, ὦ Κλεινία, δοκοῦσιν εἶναι, καὶ αὐτὴ ἡ τέχνη αὐτῶν θεσπεσία τις καὶ ὑψηλή. καὶ μέντοι οὐδὲν θαυμαστόν· ἔστι γὰρ τῆς τῶν ἐπῳδῶν τέχνης μόριον μικρῷ τε ἐκείνης ὑποδεεστέρα. ἡ μὲν γὰρ τῶν ἐπῳδῶν ἔχεών τε καὶ φαλαγγίων καὶ σκορπίων καὶ τῶν ἄλλων θηρίων τε καὶ νόσων κήλησίς ἐστιν, ἡ δὲ δικαστῶν τε καὶ ἐκκλησιαστῶν καὶ τῶν ἄλλων ὄχλων κήλησίς τε καὶ παραμυθία τυγχάνει οὖσα·[…]. ὁ ἐπῳδὸς=ο μάγος ἡ κήλησις=γήτεμα, γοητεία, σαγήνη Γ1.Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του κειμένου. Μονάδες 20 Γ2. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ἔφην : το δεύτερο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού προστακτικής ενεστώτα κτησάμενος : το δεύτερο πρόσωπο ενικού αριθμού οριστικής παρατατικού στη φωνή που βρίσκεται τις : τη γενική πληθυντικού αριθμού θηλυκού γένους εὐδαίμων : την κλητική ενικού αριθμού θηλυκού γένους ᾤμην : το τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού οριστικής αορίστου παθητικής φωνής φανήσεσθαι : το τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού προστακτικής παρακειμένου στην ίδια φωνή πάλαι : τον συγκριτικό βαθμό κήλησις : την κλητική ενικού αριθμού τυγχάνει : το τρίτο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού ευκτικής β΄ αορίστου στην ίδια φωνή οὖσα : τον ίδιο τύπο στη δοτική πληθυντικού αριθμού του μέλλοντα. Μονάδες 10 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Γ3.α.Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: μοι (το πρώτο του κειμένου), εὐδαίμων, ἥν (το δεύτερο του κειμένου), ἐκείνης, οὖσα. μονάδες 5 Γ3.β. «κτησάμενος»: Να αναγνωριστεί το είδος της μετοχής (μονάδα 1), να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση (μονάδες 2) και να αιτιολογηθεί η εκφορά της πρότασης που σχηματίζεται (μονάδες 2). μονάδες 5 Μονάδες 10 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω- πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

Απαντήσεις Θεμάτων Νεοελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Ο δοκιμιογράφος αναφέρεται στο περιεχόμενο, τα είδη και τη σημασία της φιλίας. Τη χαρακτηρίζει ως πολύτιμο αγαθό μέσω του οποίου ο άνθρωπος εκδηλώνει την αγάπη του προς το συνάνθρωπο. Ορίζει τη φιλία ως «εύνοια», καλή διάθεση, τρυφερότητα, συντροφικότητα και αμοιβαιότητα προς ένα έμψυχο ον. Τη διακρίνει σε χρησιμοθηρική, ηδονιστική και ουσιαστική. Οι δύο πρώτες είναι σχέσεις υστερόβουλες και ωφελιμιστικές. Το τρίτο είδος, η άρρηκτη φιλία, προσδιορίζει σχέσεις που διέπονται από αγάπη, εντιμότητα, ομοιότητα και ποιότητα. Αυτή η άρτια φιλία είναι δεσμός ανθρώπων που δεν αλλοτριώνεται ούτε φθείρεται αλλά μένει διαχρονικός. Καταλήγοντας, θεωρεί ότι ο φίλος είναι αυτός που βοηθεί τον άνθρωπο να υπερβεί τις δυσκολίες και τους κινδύνους της ζωής, είναι σύμβουλος και «αυστηρός κριτής».

 Β1. α. Ακόμα και οι τρυφερές σχέσεις μας με τα άψυχα είναι φιλία. ΛΑΘΟΣ 
β. Η αμοιβαιότητα των αισθημάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση της φιλίας. ΣΩΣΤΟ
 γ. Η φιλία δεν αποκλείει την προσδοκία οποιασδήποτε υλικής ανταμοιβής και ευχαρίστησης. ΣΩΣΤΟ
 δ. Η τέλεια φιλία είναι εκείνη που στηρίζεται σε ηθικές αξίες. ΣΩΣΤΟ
 ε. Σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μας μπορούμε να στηριχτούμε και σε άλλους συμπαραστάτες και συμβούλους εκτός από έναν φίλο. ΛΑΘΟΣ 

Β2. α) Η τρίτη παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Συγκεκριμένα εντοπίζεται η μέθοδος της διαίρεσης «τρία είδη ... συναναστροφής», διαιρετέα έννοια: οι φιλικές σχέσεις, διαιρετική βάση (εννοείται): ο σκοπός, μέλη/πηλίκο της διαίρεσης: Στην πρώτη περίπτωση... Στη δεύτερη περίπτωση... Στη συνέχεια απαντά η μέθοδος της αιτιολόγησης. Στην παράγραφο εντοπίζεται σε τέσσερα (4) σημεία ο αιτιολογικός σύνδεσμος «επειδή»: «επειδή...κ,τ.λ.)», «επειδή...κ,τ.λ.)», «επειδή, δηλαδή, ...αλλά επειδή... συναναστροφής).» Επιπλέον, εντοπίζονται οι μέθοδοι της σύνκρισης - αντίθεσης, και των παραδειγμάτων: -    Σύγκριση - Αντίθεση: «και στις δύο περιπτώσεις ... συναναστροφής». -    Παραδείγματα: «(για τις υποθέσεις ... κ.τ.λ.)» «(είναι διασκεδαστικός... κ.τ.λ.)» 
β) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις; 
Άλλωστε (1η παράγραφος)-> προσθήκη 
δηλαδή (2Π παράγραφος) -» επεξήγηση
 Όταν (2η παράγραφος) -> χρόνο 
λοιπόν (4η παράγραφος) -> συμπέρασμα 

Β3. α) εγκωμίασαν = επαίνεσαν
 ευχαρίστηση = τέρψη 
συναναστροφής = συγχρωτισμού 
ακατάλυτη = άρρηκτη
 φθείρεται = αλλοιώνεται 
β) οικεία Φ ξένα
 επιδέξιος Φ ανίκανος 
ωφέλεια Φ βλάβη 
αξία Φ απαξία
 αυστηρό Φ επιεική

 Β4. α) «διά το χρήσιμον» : φράση του Αριστοτέλη «αγαπά» : ειρωνεία (υλικό ή ηθικό): επεξήγηση 
β) Το β' ενικό πρόσωπο είναι το πρόσωπο του διαλόγου και της δια ζώσης επικοινωνίας. Ο δοκιμιογράφος συνδιαλέγεται με τον αναγνώστη προσδίδοντας στο κείμενο ζωντάνια, αμεσότητα και παραστατικότητα. Το α' ενικό πρόσωπο προσδίδει συλλογικότητα στο κείμενο, ο συγγραφέας συμμετέχει, έχει κοινή οπτική με τον αναγνώστη, απαιτεί συλλογική δράση με αποτέλεσμα να γίνει το κείμενο πιο παραστατικό. 


Γ 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αξιότιμοι καθηγητές, καθηγήτριες, Αγαπητοί συμμαθητές, συμμαθήτριες, Με αφορμή τη σημερινή εκδήλωση η οποία είναι αφιερωμένη στις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη εποχή, ανέλαβα να σας παρουσιάσω ομιλία, πιστεύοντας ότι θα αποτελέσει τη βάση ενός γόνιμου προβληματισμού. Είναι γεγονός πως ο σύγχρονος άνθρωπος ζει και αναπνέει μέσα σε έντονη τεχνολογική και υλιστική ατμόσφαιρα, η οποία τον καθιστά όλο και περισσότερο αδιάφορο, γεγονός που δυσχεραίνει την πορεία του Εγώ προς το Εσύ. Καταντά ατομικιστής, εγωιστής, κλείνεται στον εαυτό του, δημιουργεί εικονικές , συμβατικές σχέσεις, γιατί κρατά τον εσωτερικό του κόσμο κλειστό, κάτω από ένα περιχαρακωμένο Εγώ. ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ Α' σκέλος Χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας -    αγάπη, σεβασμός, ανιδιοτέλεια, αλληλεγγύη -    ειλικρίνεια, εντιμότητα, αμοιβαία εμπιστοσύνη -    εποικοδομητικός διάλογος -> ουσιαστική επικοινωνία -    αλληλοκατανόηση, συλλογικότητα, συνέπεια -    συμπαράσταση, αρωγή, υποστήριξη -    ομοιότητα, όχι όμως ταύτιση, κοινός κώδικας αξιών Β' σκέλος Το Διαδίκτυο και ιδιαίτερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ανοίξει νέους δρόμους στις ανθρώπινες σχέσεις διευρύνοντάς τες και ταυτόχρονα εγκυμονώντας κινδύνους. 1. Θετικά χαρακτηριστικά -    κοινωνικοποίηση, αμεσότητα -> ευκολότερη προσέγγιση -    εξοικονόμηση χρόνου, εκμηδένιση αποστάσεων -> διατήρηση σχέσεων εξ αποστάσεως -    διευκόλυνση έκφρασης συναισθημάτων και συναισθηματική στήριξη -    αναζήτηση και εύρεση συμβουλών, νουθεσία -    διεύρυνση και σύσφιγξη φιλικών σχέσεων -    δημιουργία ομάδων με κοινά ενδιαφέροντα -» ανταλλαγή οπτικοακουστικού υλικού 2. Αρνητικά χαρακτηριστικά -    τυποποίηση, επιδερμικότητα: δημιουργία επιφανειακών / ανούσιων σχέσεων -    δυσερμηνεία - παρεξηγήσεις εξαιτίας της ελευθεριότητας και της ασύδοτης δημοσιοποίησης προσωπικών δεδομένων -    δημιουργία πρόσκαιρης ευεξίας και επίπλαστης αίσθησης αυτολοκλήρωσης -    επαφή με άγνωστα και επικίνδυνα άτομα -    εγκλεισμός σε μια διαδικτυακή και κίβδηλη πραγματικότητα -> αποκλεισμός από την πραγματική επαφή 
ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ως κατακλείδα της ανάλυσης που προηγήθηκε μπορεί να τεθεί η παρατήρηση ότι η γνήσια φιλία συνιστά απαραίτητο στοιχείο για την ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ανθρώπου. Στη σύγχρονη εποχή της τεχνολογικής επανάστασης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να συμβάλλουν δημιουργικά στη σύναψη φιλιών, είναι, όμως, πιθανό να τις υπονομεύσουν και να δημιουργήσουν σχέσεις επιδερμικές, ωφελιμιστικές και ανούσιες. Στο πλαίσιο αυτό, οι άνθρωποι και κυρίως εμείς οι νέοι οφείλουμε να είμαστε επιλεκτικοί και αληθινοί, γιατί «η φιλία είναι δώρο ακριβό και ευτύχημα σπάνιο». 

Θέμα Έθεσης 2016

Σχόλιο : Χώρις ιδιαίτερες δυσκολίες το συγκεκριμένο ζήτημα της Έκθεσης για τη φιλία( θέμα που διδάσκεται στη Β΄ Γυμνασίου και στη Γ΄Γυμνασίου ) και ιδιαίτερα το δεύτερο ζητούμενο , αν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν αληθινές φιλίες μέσω διαδικτύου και οι κίνδυνοι αυτού. Για αλλή μια φορά προτιμήθηκε η ευκολία του σωστού ή λάθους από την ανάπτυξη της παραγράφου. Οι υπόλοιπες γλωσσικές εργασίες ήταν αναμενόμενες και χωρίς τρωτά σημεία. Οπότε για αρχή η ζωή(βάσεις ) τραβα την ανηφόρα...

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ' ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β') ΔΕΥΤΕΡΑ 16 ΜΑΪΟΥ 2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) ΚΕΙΜΕΝΟ Η φιλία Η φιλία, δώρο ακριβό και ευτύχημα σπάνιο, έχει πανάρχαιους τίτλους ευγένειας. Την εχάρηκαν άνθρωποι εκλεκτοί, σε όλα τα γεωγραφικά και τα ιστορικά πλάτη της οικουμένης, και την εγκωμίασαν ποιητές, σοφοί, πολιτικοί με τον τρόπο του ο καθένας, αλλά όλοι με την ίδια συγκίνηση. Άλλωστε, εκτός από την καταγωγή της λέξης (που είναι κατευθείαν παράγωγο του κύριου για την «αγάπη» ρήματος: φιλείν), και μόνο το γεγονός ότι, για να τονίσουμε την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη μας προς τα πιο οικεία μας πρόσωπα, δηλώνουμε ότι τους θεωρούμε «φίλους», μαρτυρεί πόσο ψηλά η κοινή συνείδηση τοποθετεί τη φιλία. Τι είναι η φιλία; «Εύνοια», φυσικά, όπως λέγει ο Αριστοτέλης" να έχεις, δηλαδή, καλές διαθέσεις απέναντι σ' έναν άνθρωπο, να αισθάνεσαι στοργή γι' αυτόν, να επιζητείς την συντροφιά του και να θέλεις την ευτυχία του" να είσαι εύνους προς κάποιον και αυτός εύνους προς εσένα" να υπάρχει ανταπόκριση, αμοιβαιότητα στα αισθήματά σας, να τον αγαπάς και να τον τιμάς κι εκείνος, επίσης, να σε αγαπά και να σε τιμά. Γι' αυτό, όσο τρυφερές κι αν είναι οι σχέσεις μας με τα άψυχα, δεν λέγονται φιλία. Όταν αγαπούμε ένα άψυχο πράγμα, αυτό που αισθανόμαστε δεν είναι φιλία. Μπορούμε να διακρίνουμε τρία είδη φιλικών σχέσεων, κατά τον Αριστοτέλη: «διά το χρήσιμον», «δι' ηδονήν», «διά το αγαθόν». Στην πρώτη περίπτωση, συνδεόμαστε μ' έναν άνθρωπο, επειδή ο ένας μας είναι στον άλλο χρήσιμος (για τις υποθέσεις, τις ανάγκες, τη σταδιοδρομία, τις πολιτικές φιλοδοξίες μας κ.τ.λ.). Στη δεύτερη, διατηρούμε στενές σχέσεις μαζί του, επειδή μας προξενεί ευχαρίστηση (είναι διασκεδαστικός, έξυπνος συνομιλητής, επιδέξιος συμπαίκτης κ.τ.λ.). Και στις δύο περιπτώσεις, «αγαπούμε» τον άλλο κι εκείνος μας «αγαπά» όχι για την ανθρώπινη ποιότητά μας, επειδή, δηλαδή, είμαι εγώ αυτός που είμαι και είναι εκείνος αυτός που είναι (κατά το σώμα και την ψυχή, το ήθος, το πνεύμα), αλλά επειδή κάτι άλλο περιμένουμε απ' αυτόν και αυτός από εμάς, ένα κέρδος (υλικό ή ηθικό) ή μιαν απόλαυση (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής). Του τρίτου είδους ο φιλικός δεσμός είναι η τέλεια, η ουσιαστική και ακατάλυτη φιλία. Τον κάνω συντροφιά, τον τιμώ, τον αγαπώ, με κάνει συντροφιά, με τιμά, με αγαπά, όχι επειδή περιμένω απ' αυτόν ή εκείνος περιμένει από μένα ωφέλεια (με όλο που βέβαια και μπορώ και θα τον ωφελήσω, όπως και εκείνος επίσης, και μπορεί και θα με ωφελήσει), ούτε επειδή μου είναι ευχάριστος και του είμαι ευχάριστος (με όλο που πραγματικά αισθανόμαστε ευχαρίστηση ο ένας κοντά στον άλλο), αλλά επειδή, όντας ο καθένας μας αυτό που είναι, μοιάζουμε ο ένας στον άλλο -η ομοιότητά μας βρίσκεται στην ανθρώπινη αξία μας, στο υψηλό ποιόν της ανθρωπιάς μας. Η τέλεια, λοιπόν, φιλία είναι συνάντηση και δεσμός δύο προσώπων απάνω στον ίδιο ηθικό άξονα, στην ίδια αξιολογική κλίμακα. Θεμέλιο και εγγύηση της αγάπης τους είναι η «αρετή», και επειδή η αρετή είναι «κτήμα ες αεί» του ανθρώπου, ούτε αλλοτριώνεται,   ΑΡΧΗ 2 ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - r ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ούτε φθείρεται" οι φιλίες που δημιουργούνται απάνω σ' αυτή τη βάση είναι σταθερές και μόνιμες, αδιάλυτες. Φίλος είναι ο παραστάτης και σύμμαχός μας στον τραχύ αγώνα να υπάρξουμε, να σηκώσουμε το βάρος της ανθρωποσύνης μας, χωρίς να συντριβούμε ή να ευτελιστούμε. Όταν σε μια βαρυσήμαντη καμπή του βίου μελετούμε ή επιχειρούμε κάτι πολύ σοβαρό και επικίνδυνο, έχουμε ανάγκη από ένα καλόγνωμο σύμβουλο και αυστηρό κριτή, για να συζητήσουμε μαζί του ελεύθερα και χωρίς περιστροφές το πρόβλημά μας. Ποιος μπορεί να είναι αυτός ο σύμβουλος και κριτής; Μπορεί το πρόσωπο τούτο να είναι άλλος εκτός από τον φίλο; Ε.Π. Παπανούτσος, Πρακτική Φιλοσοφία, σσ. 111-121, Εκδόσεις Νόηση, Αθήνα, 2008 (Διασκευή). A1.   Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (90-11 0 λέξεις). Μονάδες 25 Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη: α. Ακόμα και οι τρυφερές σχέσεις μας με τα άψυχα είναι φιλία. β. Η αμοιβαιότητα των αισθημάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση της φιλίας. γ.  Η φιλία δεν αποκλείει την προσδοκία οποιασδήποτε υλικής ανταμοιβής και ευχαρίστησης. δ. Η τέλεια φιλία είναι εκείνη που στηρίζεται σε ηθικές αξίες. ε.   Σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μας μπορούμε να στηριχτούμε και σε άλλους συμπαραστάτες και συμβούλους εκτός από έναν φίλο. Μονάδες 10 Β2. α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του κειμένου «Μπορούμε να διακρίνουμε ... (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής).» και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο. Μονάδες 4 β) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις; Άλλωστε (1η παράγραφος) δηλαδή (2η παράγραφος) Όταν (2η παράγραφος) λοιπόν (4η παράγραφος). Μονάδες 4 Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: εγκωμίασαν, ευχαρίστηση, συναναστροφής, ακατάλυτη, φθείρεται. Μονάδες 5   ΑΡΧΗ 3 ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - r ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: οικεία,  επιδέξιος,  ωφέλεια,  αξία, αυστηρό. Μονάδες 5 Β4.   α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών και της παρένθεσης στις παρακάτω περιπτώσεις της τρίτης παραγράφου: «διά το χρήσιμον» «αγαπά» (υλικό ή ηθικό). Μονάδες 3 β) Να αιτιολογήσετε τη λειτουργία του β' ενικού ρηματικού προσώπου στη δεύτερη παράγραφο και του α' πληθυντικού στην τρίτη παράγραφο. Μονάδες 4 Γ1. Σε ομιλία 500-600 λέξεων που θα γράψετε για να εκφωνήσετε σε εκδήλωση του σχολείου σας, με θέμα τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη εποχή, να εκθέσετε: α) τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας, όπως εσείς την αντιλαμβάνεστε και β) την   άποψή   σας   σχετικά   με   τον   ρόλο   των   μέσων κοινωνικής δικτύωσης/διαδικτύου στη δημιουργία σχέσεων φιλίας. Μονάδες 40 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1.    Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2.    Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3.    Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4.    Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5.    Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6.    Χρόνος δυνατής αποχώρησης: ΐ0.00 π.μ.

www.dikaiologitika.gr